Συνέντευξη του Επιτρόπου Ορεινών Κοινοτήτων

«Ναι» στην Εθνική Στρατηγική στήριξης κατοίκων ορεινών περιοχών

Η αστυφιλία και η νέα κατάσταση πραγμάτων στην γεωργία λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων που βλέπουμε τα τελευταία χρόνια έχουν οδηγήσει τις ορεινές και απομακρυσμένες κοινότητες, τους κατοίκους και δη τους γεωργούς, σε κατάσταση πανικού.

Ολοένα και περισσότερες οικογένειες κυρίως νέων εγκαταλείπουν τα χωριά για να ζήσουν στις πόλεις ανοίγοντας παράθυρο δυσκολιών στην εξεύρεση εργασίας, επιβίωση, αλλά και στον υπερπληθυσμό των μεγάλων πόλεων.

Ωστόσο η πολιτεία και το γραφείο του Επιτρόπου Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων Κώστα Χαμπιαούρη και ο ίδιος προσωπικά, δηλώνουν παρόν στο πλευρό των κατοίκων ορεινών κοινοτήτων αλλά και στους αγρότες, που κατά βάση εργάζονται και διαβιούν στα εν λόγω χωριά.

Με σωστούς και οργανωμένους ρυθμούς επαναφέρουν σιγά-σιγά τους νέους πίσω στα χωριά, αλλά ταυτόχρονα αναβαθμίζουν την ποιότητα ζωής στις ορεινές κοινότητες.

Σε συνέντευξη του στην εφημερίδα «Σημερινή της Κυριακής» (Σ), ο Επίτροπος Κώστας Χαμπιαούρης αναλύει τις ενέργειες που έγιναν προς αυτή την κατεύθυνση και εκφράζει την αισιοδοξία του για το αύριο των χωριών και των γεωργών μας.

Εθνική Στρατηγική στήριξης κατοίκων ορεινών περιοχών

*Το 2019, για πρώτη φορά στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας, καταρτίστηκε Εθνική Στρατηγική για στήριξη των κατοίκων των ορεινών περιοχών. Σε τι διαφοροποιείται η συγκεκριμένη προσπάθεια από άλλες προσπάθειες που έχουν γίνει στο παρελθόν;

-Η Εθνική Στρατηγική Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων (ΕΣΑΟΚ) σχεδιάστηκε βασισμένη σε ευρωπαϊκά αναπτυξιακά πρότυπα. Κύριο χαρακτηριστικό που καταγράφεται στη μελέτη για την υλοποίηση της ΕΣΑΟΚ και τη διαφοροποιεί από άλλες προσπάθειες που έγιναν στο παρελθόν, είναι η νέα φιλοσοφία στην προσέγγιση της βιώσιμης ανάπτυξης των ορεινών περιοχών. Μίας προσέγγισης με ολιστικό χαρακτήρα, η οποία εναρμονίζει τις τρεις μεγάλες διαστάσεις της ανθρώπινης δράσης που αφορούν στην οικονομία/παραγωγή, στο πλαίσιο ζωής/κοινωνία και στη φύση/περιβάλλον. Συμβάλλει, δηλαδή, στην εγκαθίδρυση μιας βιώσιμης σχέσης μεταξύ της διαχείρισης και αναπαραγωγής της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, της ποιότητας του πλαισίου διαβίωσης και της ενίσχυσης των εισοδημάτων και της οικονομικής ελκυστικότητας της περιοχής. Έτσι, εγκαταλείπεται η μονοδιάστατη θεώρηση που υπήρχε πριν και βασιζόταν μόνο στην ανάπτυξη μέσω μιας πτυχής, λ.χ. της οικονομικής.

Όταν αναφερόμαστε:

α) στον τομέα της Οικονομίας/Παραγωγής, εννοούμε μία πολυτομεακή νέα ορεινή οικονομία που σχετίζεται με την καινοτομική προσέγγιση της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, το νέο ορεινό τουριστικό προϊόν, την επιχειρηματικότητα και τη δια βίου μάθηση.

Εστιάζει για παράδειγμα:

•        στην αναγνώριση ειδικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων (όπως λ.χ. η οικοτεχνία, ο αγροτουρισμός, τα παραδοσιακά καταλύματα),

•        στην προώθηση νέων δραστηριοτήτων που θα συνδέονται με τον τόπο, στην αύξηση της πολυδραστηριότητας (συνδέοντας τη γεωργία, τη μεταποίηση και τον τουρισμό: όπως για παράδειγμα το πολυλειτουργικό επισκέψιμο αγρόκτημα κ.ά.),

•        στην ανάδειξη της ποιότητας και της ταυτότητας των τοπικών προϊόντων αλλά και στη δημιουργία ταυτότητας των μεταποιημένων προϊόντων,

•στο νέο τουριστικό προϊόν με τις αυθεντικές διαδρομές και πολλές άλλες παρεμβάσεις σε όλους τους τομείς.

Η δημιουργία και η στήριξη ενός λειτουργικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος αποτελεί στρατηγικής σημασίας στόχο για τη δημιουργία συνθηκών συγκράτησης και προσέλκυσης πληθυσμού στο Τρόοδος, καθώς και αύξηση του εισοδήματος της αγροτικής οικογένειας αλλά και θέσεων εργασίας, μεταξύ άλλων πολλών θετικών συνεπακόλουθων.

β) στον τομέα του Πλαισίου Ζωής εννοούμε όλες τις συνιστώσες (οικιστικό – πολεοδομικό πλαίσιο, εκπαίδευση, υγεία, οδικό δίκτυο, δημόσιες υποδομές, υπηρεσίες, υγρά και στερεά απόβλητα, πολιτισμός, κοινωνική φροντίδα, ευρυζωνικά δίκτυα, ενέργεια) του πλαισίου ζωής και της καθημερινότητας των πολιτών και στην ποιοτική αναβάθμισή τους.

γ) στον τρίτο άξονας Φύση/Περιβάλλον, εστιάζουμε στη διαχείριση των φυσικών πόρων και των οριζόντιων περιβαλλοντικών πολιτικών, στη οικολογική μετάβαση και προστασία του περιβάλλοντος, στην ενιαία διαχείριση των περιοχών προστασίας της φύσης καθώς και στην ανάπτυξη μίας αειφορικής σχέσης μεταξύ φύσης και ανθρώπινης δραστηριότητας.

525 εκ. ευρώ για ανάπτυξη των ορεινών κοινοτήτων

*Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Εθνική Στρατηγική Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων αποτελεί ένα στρατηγικό και επιχειρησιακό σχέδιο δράσης, το οποίο στοχεύει στη βιώσιμη ανάπτυξη των ορεινών περιοχών, μέσα από συγκεκριμένα έργα και δράσεις που πρέπει να υλοποιηθούν σε συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο;

-Ακριβώς έτσι. Το Υπουργικό Συμβούλιο υιοθέτησε την ΕΣΑΟΚ, η οποία περιλαμβάνει πέραν των 350 δράσεων, με χρονικό όριο υλοποίησης μέχρι το τέλος του 2030 και συνολικό προϋπολογισμό 525 εκατομμύρια ευρώ. Πρόκειται για ένα λεπτομερές σχέδιο δράσης, με συγκεκριμένα έργα, ιεραρχημένα και κοστολογημένα, που έχουν ομαδοποιηθεί και κατανεμηθεί σε περιόδους υλοποίησης έως το 2030, έτσι που να διασφαλίζεται ότι οι όποιες πολιτικές, δράσεις κι ενέργειες θα είναι αλληλοσυμπληρούμενες και παραγωγικές, αποδίδοντας στην τοπική κοινωνία και οικονομία τα αναμενόμενα οφέλη. Η ΕΣΑΟΚ αφορά, σε πρώτη φάση, τις 113 ορεινές κοινότητες της κεντρικής οροσειράς Τροόδους (επαρχίες Λευκωσίας και Λεμεσού). Να αναφέρω ότι έχει ήδη ξεκινήσει η σχετική μελέτη για επέκταση της Στρατηγικής, ώστε να καλύψει και τις ορεινές περιοχές Λάρνακας και Πάφου και λοιπές περιοχές Λεμεσού και Λευκωσίας.

Μέχρι σήμερα έχουν ολοκληρωθεί είτε βρίσκονται σε πορεία υλοποίησης 194 δράσεις, συνολικού ύψους 367 εκατομμυρίων ευρώ.

Κίνητρα και χορηγίες

*Τα μέτρα που προωθεί το γραφείο σας, ενισχύουν τη μείωση της αστυφιλίας και μπορούν να επαναφέρουν στις κοινότητες νέους ανθρώπους; Υπάρχουν κάποια κίνητρα, χορηγίες;

-Βασικός στόχος της ΕΣΑΟΚ είναι η αναστροφή του κύματος αστυφιλίας και η αναγέννηση των ορεινών περιοχών, καθιστώντας τις ελκυστικούς τόπους μόνιμης διαβίωσης για νέες οικογένειες, επενδυτές και επιχειρηματίες. Με τα μέχρι τώρα δεδομένα, μέσα από την υλοποίηση των έργων/παρεμβάσεων της Στρατηγικής, διαφαίνεται πως είμαστε σε πολύ καλό δρόμο, με θετικά αποτελέσματα.

Παράλληλα, με τα έργα της Στρατηγική, σε ένα ευρύτερο συντονισμένο κυβερνητικό πλαίσιο πολιτικών και δράσεων, τα Υπουργεία και Υφυπουργεία ανακοινώνουν διάφορα Σχέδια και Προγράμματα ενισχύοντας την όλη προσπάθεια. Τα Σχέδια αυτά αποτελούν ένα επιπλέον κίνητρο προς τους ανθρώπους των ορεινών και ειδικά τις νέες γενιές για να παραμείνουν στον τόπο τους, να δραστηριοποιηθούν και να δημιουργήσουν, αλλά και προς αυτούς που θα επιθυμούσαν να εγκατασταθούν ή να εργαστούν στις περιοχές αυτές. Τέτοια σχέδια είναι, για παράδειγμα, το νέο ολοκληρωμένο στεγαστικό σχέδιο και η παροχή πολεοδομικών κινήτρων του Υπουργείου Εσωτερικών, τα νέα σχέδια χορηγιών για τη διεξαγωγή νέας επιχειρηματικής δραστηριότητας, τη μεταποίηση γεωργικών προϊόντων και την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, το σχέδιο επιχορήγησης επισκέψιμων εργαστηρίων χειροτεχνίας και οινογαστρονομίας σε ορεινές, ακριτικές και περιοχές της υπαίθρου του Υφυπουργείου Τουρισμού και πολλά άλλα.

Ευοίωνο μέλλον στην ορεινή Κύπρο

*Η αγροτική οικονομία της Κύπρου έχει δεχτεί πλήγμα εδώ και δεκαετίες. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία στροφή. Πιστεύετε ότι υπάρχουν ενθαρρυντικές προοπτικές προς αυτή την κατεύθυνσης;

-Ναι, το πιστεύω αυτό που λέτε. Η νέα πολιτική που ακολουθείται άρχισε ήδη να επιφέρει καρπούς, προδιαγράφοντας ένα ευοίωνο μέλλον για την ορεινή Κύπρο, την αγροτική οικονομία και κυρίως την καινοτομική προσέγγιση της γεωργίας, στη βάση της ΕΣΑΟΚ. Η γεωργία αποτελεί το κύτταρο του παραγωγικού τομέα στο Τρόοδος και είναι ένας από τους σημαντικότερους τομείς της ΕΣΑΟΚ. Έτσι, αξιοποιούμε κάθε δυνατότητα προς όφελος των αγροτών και των κατοίκων, επιλύοντας ταυτόχρονα καίρια ζητήματα.

Προωθούμε την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος παραγωγής, πιστοποίησης και προώθησης για τα προϊόντα του Τροόδους. Προς αυτή την κατεύθυνση εφαρμόζονται ειδικά Μέτρα και Επενδυτικά Σχέδια για στήριξη του γεωργικού και κτηνοτροφικού τομέα, με έμφαση τις ορεινές περιοχές. Παράλληλα, στοχεύουμε, μέσα από ποικίλες δράσεις, στην ενίσχυση και αναβάθμιση του μηχανισμού υποστήριξης της γεωργίας καθώς και των αγροτών. Στηρίζουμε τη δημιουργία δομών συνεργασίας παραγωγών, όπως είναι η δημιουργία της Περιφερειακής Λαϊκής Αγοράς στον Καρβουνά, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται η δικτύωση εξειδικευμένων ερευνητικών φορέων για την ανάπτυξη και μεταφορά της εφαρμοσμένης έρευνας στο Τρόοδος, με καινοτόμες προσεγγίσεις και αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας.

*Πώς προωθούμε τον τουρισμό στις ορεινές κοινότητές μας;

-Με συγκροτημένες πρωτοβουλίες, δράσεις κι έργα, δημιουργήσαμε τις προϋποθέσεις για το νέο ορεινό τουριστικό προϊόν Τροόδους που εστιάζει στην καθιέρωσή του ως ενός ολόχρονου προορισμού εμπειριών. Πέραν των 20 δράσεων είτε ολοκληρώθηκαν είτε είναι σε εξέλιξη και αφορούν κυρίως στη διαμόρφωση εμπειριών και δραστηριοτήτων, με ναυαρχίδα το καινοτόμο έργο «Heartland of Legends» (αυθεντική διαδρομή εμπειριών), την ανάπτυξη ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού, την ανάδειξη και προβολή των τοπικών πόρων, προϊόντων και υπηρεσιών, την αναβάθμιση και την πιστοποίηση των προσφερόμενων υπηρεσιών και προϊόντων, την αξιολόγηση των καταλυμάτων, την εκπαίδευση και κατάρτιση, την ενίσχυση των τουριστικών επιχειρήσεων, την ολιστική ανάπτυξη ορεινών αθλητικών θερέτρων κ.ά. Παράλληλα, το Υφυπουργείο, για μεγιστοποίηση της προσφοράς του, παρουσίασε και μια σειρά Σχεδίων και επιχορηγήσεων σημαντικά για την ορεινή Κύπρο. Τέλος, σε συνεργασία με το Γραφείο μας, ανέλαβε την Επιστημονική και Τεχνοοικονομική Μελέτη για την αξιοποίηση του ιστορικού χώρου του Αμιάντου με τη δημιουργία του Οικομουσείου «Δασόεσσα»:  Φύση – Πολιτισμός – Άθληση.

Μπαίνουν στα σχολεία οι παραδοσιακοί σπόροι

Σε αγώνα δρόμου επιδίδεται η «Ένωση Κυπρίων Αγροτών» (ΕΚΑ), με στόχο την διάσωση και αναπαραγωγή παραδοσιακών σπόρων, φυτών που αποτελούν την αρχή μιας ποιοτικότερης ζωής και της βιοποικιλότητας μας, για το αύριο των μελλοντικών γενεών.

ι κλιματικές αλλαγές αλλά και ιδιαίτερα η μεγάλη «επίθεση» που δέχονται οι παραδοσιακοί σπόροι από τα υβρίδια οδήγησε στην παρατήρηση του φαινομένου τις τελευταίες δεκαετίες να χάνονται παραδοσιακές ποικιλίες σπόρων, χάνοντας εκτός από την ποικιλία την γεύση και τις βιταμίνες που περιέχουν. Αυτό αναγκάζει τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά γενικά και όλου του κόσμου που κατοικεί στον πλανήτη μας, να είναι ένα από τα κύρια ζητήματα που τον απασχολούν άλλα και τα κύρια καθήκοντα που καλούμαστε όλοι μαζί να αντιμετωπίσουμε.

Σε συνέντευξη του στο «Sigmalive», ο Γενικός Γραμματέας της «ΕΚΑ», Πανίκος Χάμπας ανέφερε επί λέξει ότι αυτή την στιγμή γίνονται τεράστιες προσπάθειες για να προλάβουμε να σώσουμε την κατάσταση και ευτυχώς τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα, είναι ενθαρρυντικά.

ΕΚΑ-Τμήμα Περιβάλλοντος-Ινστιτούτο Γεωργίας

Συγκεκριμένα η αγροτική συντεχνία, μαζί και με άλλους συνειδητοποιημένους πολίτες, το Τμήμα Γεωργίας του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών Κύπρου, προχώρησαν το τελευταίο διάστημα στην ανάπτυξη συνεργασίας και προώθησης ενός προγράμματος καινοτομίας  με τίτλο «επανένταξη των κυπριακών παραδοσιακών ποικιλιών στην γεω-διατροφική αλυσίδα».

Όπως είπε ο Πανίκος Χάμπας, «μέχρι τώρα φυτεύουμε για αναπαραγωγή τις παραδοσιακές τομάτες «μαρμάντες» καθώς και τις παραδοσιακές πορτοκαλί τομάτες, τις οποίες φυτεύουμε επίσης στο χωριό Καμπί Φαρμακά, στην επαρχία Λευκωσίας, για τις οποίες μαζεύουμε τους σπόρους.

Επίσης στο Καμπί, φυτεύουμε παραδοσιακά φασόλια στο ενώ στην κοινότητα Κάτω Μονής, στην επαρχία Λευκωσία,  καλλιεργούμε δύο ειδών φακούσια το γκρίζο και το πράσινο (τύπου αγγούρι). Επίσης στον Αστρομερίτη φυτεύουμε το παραδοσιακό ρεβύθι».

Ερωτηθείς για τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα ο Γενικός Γραμματέας της «ΕΚΑ», απάντησε ότι όλοι αυτοί οι  παραδοσιακοί σπόροι τους καλλιέργησαν για να έχουν μια εικόνα της κατάστασης ενδεικτικά και έχει αποδειχθεί ότι έχουν πάρα πολύ καλά αποτελέσματα.

Μπαίνουν στα σχολεία…

«Στόχος μας τώρα είναι να μεταδώσουμε αυτή την κουλτούρα και στα δημοτικά σχολεία, γι’ αυτό θα διοργανώσουμε μερικές εκδηλώσεις. Τα τρία μέρη που αποτελούνται από την «ΕΚΑ», το Τμήμα Γεωργίας και το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών» τόνισε ο Πανίκος Χάμπας.  

Πρόσθεσε μάλιστα ότι η επιθυμία όλων των εμπλεκομένων,  είναι να σταλεί το μήνυμα ότι μπορούν να καλλιεργούνται και οι κήποι των σπιτιών, ενώ στηρίζουν την καθοδήγηση για το πώς μπορείς να φυτέψεις ένα φυτό, να καλλιεργήσεις ένα ανθό κλπ.

«Πρέπει επιτέλους να δημιουργηθεί συνείδηση και δη στις μελλοντικές γενεές, τα παιδιά μας για το πώς καλλιεργείται και παράγεται η τροφή των ανθρώπων, και το πώς σεβόμαστε το περιβάλλον»  κατέληξε ο Γενικός Γραμματέας της «ΕΚΑ».

Όχι στη χρήση χημικών-τοξικών φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων

Ολοένα και περισσότεροι νέοι αλλά και παλαιότεροι γεωργοί, ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με τις Βιοκαλλιέργειες, προωθώντας ένα υγιέστερο τρόπο ζωής και κουλτούρας. Εξασφαλίζοντας καθαρό περιβάλλον για τα έντομα και άλλους οργανισμούς με στόχο την συνέχιση της βιοποικιλότητας.

Η πρόεδρος του Συνδέσμου Βιοκαλλιεργητών Κύπρου, Γεωπόνος, Χριστίνα Χριστοδούλου μας εξηγεί την σημαντικότητα των βιοκαλλιεργειών αλλά και την ανάγκη στήριξης των αγροτών που ασχολούνται με το αντικείμενο, για την προστασία της υγείας όλων μας και της συνέχισης του κλάδου.

1. Πόσο απαραίτητες είναι οι βιοκαλλιέργειες και πόσο ωφελούν;

-Οι βιοκαλλιέργειες είναι απαραίτητες ως κομμάτι της γεωργίας μια χώρας. Κυρίως στόχος είναι η αρμονική συμβίωση του ανθρώπου με το περιβάλλον. Η μη χρήση χημικών και τοξικών φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων, προωθεί την υγεία του ανθρώπου, την παραγωγή καθαρών τροφίμων χωρίς χημικά, την προστασία των υπογείων υδάτων από εισροές χημικών και νιτρικών. Ενισχύουν επίσης την βιοποικιλότητα, δηλ. την παρουσία ελεύθερων στην φύση ωφέλιμων εντόμων που βοηθούν στην γονιμοποίηση των φυτών, ενισχύουν την παρουσία εντόμων και οργανισμών που τρέφονται με επιβλαβείς για τις καλλιέργειες οργανισμούς. Σε αντίθετη περίπτωση, η ύπαρξη μόνο συμβατικών καλλιεργειών, με την χρήση των τοξικών σκευασμάτων που χρησιμοποιούνται σε αυτές θα προκαλούσε μόνο προβλήματα στους οργανισμούς και το περιβάλλον.

2. Υπάρχει αρκετό ενδιαφέρον για τους Κύπριους αγρότες;

-Τα τελευταία 5 χρόνια παρατηρείται μια αυξανόμενη τάση. Κυρίως στις παραδοσιακές καλλιέργειες, όπως η ελιά, τα σιτηρά, οι χαρουπιές. Οι καλλιέργειες αυτές είναι πάρα πολύ εύκολες στην μετατροπή τους σε βιολογικές. Ενδιαφέρον φαίνεται να παρουσιάζουν για ένταξη στην βιολογική γεωργία καλλιέργειες όπως τα τροπικά φρούτα (αβοκάντο, dragon fruit) και τα μούρα (γκότζι μπέρι, φράουλες, κτλ).

«Αναμέναμε περισσότερη στήριξη»

3.  Ένα σχόλιο για την Κοινή Αγροτική Πολιτική και πόσο θα βοηθήσει στις βιοκαλλιέργειες;

-Αναμέναμε ότι τα νέα προγράμματα χρηματοδότησής και ενίσχυσής της γεωργίας και κτηνοτροφίας θα προωθούσαν περισσότερο την βιολογική καλλιέργεια. Δυστυχώς, δεν παρουσιάζεται κάποια διαφορά από τα προγράμματα της προηγούμενης 7ετίας στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης. Βάσει των όσων ανακοινώνονται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και όλα όσα είχαμε κατά καιρούς συζητήσει με το Υπουργείο Γεωργίας, αναμέναμε ότι θα υπήρχε ειδικό σχέδιο για την βιοκαλλιέργεια ή τουλάχιστον θα δινόταν ένα μεγάλο πλεονέκτημα – προώθηση της, σε όλα τα προγράμματα χρηματοδότησης. Μέχρι τώρα η βασική μορφή ενίσχυσης της βιοκαλλιέργειας έρχεται μέσω την στρεμματικής ενίσχυσης κάθε έτος. Επίσης, στο θέμα της προώθησης, των βιολογικών προϊόντων, ο σύνδεσμος υλοποιεί δράσης ενημέρωσης και προβολής κυρίως με δικά του έξοδα ή μέσω προγραμμάτων που έρχονται μέσα από ιδιωτική πρωτοβουλία.

4. Τομείς που παρουσιάζουν ελλείψεις στην βιοκαλλιέργεια;

-Ελλείψεις παρουσιάζονται κυρίως στην παραγωγή φρέσκων λαχανικών όπως χόρτα σαλάτας και εποχιακά λαχανικά. Μειωμένη είναι και η παραγωγή σε κρέας κοτόπουλου, παρόλο που η παραγωγή βιολογικού αυγού είναι πολύ καλή. Έλλειψη υπάρχει και σε παραγωγή βοδινού κρέατος.

5. Πως βλέπουμε το μέλλον των βιοκαλλιεργειών στην Κύπρο;

-Αυτή την στιγμή στην χώρα μας το 5% των καλλιεργούμενων εκτάσεων είναι κάτω από την βιολογική γεωργία.

Η αύξηση τους είναι αργή λόγω των μειωμένων κινήτρων από μεριάς κράτους. Αλλά σταθερή γιατί βασίζεται αποκλείστηκα και μόνο στους γεωργούς και κτηνοτρόφων που μπαίνουν στην βιοκαλλιέργεια καθαρά ως στάση ζωής για την παραγωγή καθαρότερων και ποιοτικότερων προϊόντων σε συνδυασμό με την προστασία του περιβάλλοντος. Σήμερα ο κλάδος αυτός, παρουσιάζει ίσως τους τους νεαρότερους σε ηλικία γεωργούς, αρκετά εκπαιδευμένους και εξειδικευμένους στο αντικείμενο τους. Οι βιοκαλλιέργειες, θα συνεχίσουν να αυξάνονται, αλλά με αργούς ρυθμούς. Σίγουρα τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα εάν υπήρχαν κίνητρα από το κράτος.

Υποκύπτουμε σε οικονομικά συμφέροντα σε βάρος των αιγοπροβατοτρόφων

Η Νέα Αγροτική Κίνηση αποτελεί μια από τις 5 αναγνωρισμένες Οργανώσεις του Αγροτικού Κινήματος και είναι η μοναδική που λειτουργεί με καθεστώς Εταιρείας Περιορισμένης Ευθύνης για αποτελεσματικότερο έλεγχο. Ιδρύθηκε το 2012 για να καλύψει το κενό που άφησε η διάλυση της οργάνωσης «ΠΟΑ Αγροτικής».

Είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Αγροτικών Οργανώσεων «Copa Cojeca» και έχει ως βασικό της σκοπό την εξυπηρέτηση του αγροτικού κόσμου και την βελτίωση του βιοτικού του επιπέδου μέσω της βελτίωσης του γεωργικού τομέα με σεβασμό στο περιβάλλον και της ανάπτυξης του συνεταιριστικού πνεύματος μεταξύ των γεωργών.

Στη συνέντευξη που ακολουθεί ο Πρόεδρος της «Νέας Αγροτικής Κίνησης» (ΝΑΚ), που πρόσκειται στην ΕΔΕΚ, Τάκης Χριστοδούλου, απαντά μεταξύ άλλων για την αγροτική οικονομία, τα προβλήματα των γεωργών και τα όσα προέκυψαν το τελευταίο διάστημα για το χαλούμι και τις εξαγωγές του.

1.      Ποια θα λέγατε ότι είναι η υφιστάμενη κατάσταση αγροτικής οικονομίας της Κύπρου;

-Η Κυπριακή γεωργία, αν και αντιμετωπίζει σήμερα διάφορα προβλήματα και αδυναμίες, εν τούτοις έχει και αρκετά πλεονεκτήματα και δυνατά σημεία.

Στα αρνητικά στοιχεία θα αναφέρω τον μικρό και πολυτεμαχισμένο γεωργικό κλήρο, το ανάγλυφο του εδάφους, την γήρανση των γεωργών, την απροθυμία των νέων να ασκήσουν το γεωργικό επάγγελμα, το χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης, την γεωγραφική θέση μακριά από τις μεγάλες Ευρωπαϊκές αγορές και την μειωμένη ανταγωνιστικότητα. Αυτά για μένα αποτελούν τα κύρια μειονεκτήματα.

Από την άλλη, πιστεύουμε ότι συγκεντρώνει και αρκετά πλεονεκτήματα όπως είναι οι ευνοϊκές κλιματολογικές συνθήκες, η πρωιμότητα στην παραγωγή βασικών προϊόντων, η ισχυρή θέση ορισμένων κλάδων της, ο Τουρισμός, η πολιτιστική κληρονομιά, η παράδοση, η βιοποικιλότητα, η γραφικότητα του τοπίου, οι δεσμοί της κοινωνίας με την ύπαιθρο και διάφορα άλλα.

Αυτά ακριβώς τα δυνατά σημεία είναι που ευελπιστούμε και είμαστε αισιόδοξοι πως θα τα εκμεταλλευτούμε σωστά ώστε να υπερσκελίσουν τα μειονεκτήματα και με τον τρόπο υπερβούμε τον σκόπελο.

2.      Μπορούν  τα  Κυπριακά  Γεωργικά  Προϊόντα να  ανταγωνιστούν  τα  εισαγόμενα;

-Η μειωμένη ανταγωνιστικότητα είναι το αποτέλεσμα του ψηλού κόστους παραγωγής, της μεγάλης απόστασης από τις μεγάλες αγορές και μιας σειράς διαρθρωτικών προβλημάτων. Για τον λόγο αυτό, ως οργάνωση, σε συνεργασία τόσο με το υπόλοιπο αγροτικό κίνημα όσο και με τις εμπλεκόμενες κρατικές υπηρεσίες αλλά και με τον ιδιωτικό τομέα, προσπαθούμε να προωθήσουμε τις απαιτούμενες διαρθρωτικές αλλαγές και την προώθηση από τη μια της παραγωγής ποιοτικών προϊόντων τα οποία να έχουν και τον χαρακτήρα της μοναδικότητας , και από την άλλη της εξάλειψης της εκμετάλλευσης των αγροτών μας από τους διάφορους εμπλεκόμενων στην αλυσίδα της διάθεσης των γεωργικών μας προϊόντων.  Ήδη, και με δική μας πρωτοβουλία, προωθήθηκαν διάφορες νομοθεσίες όπως για πάταξη των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών, του θεσμού των Λαϊκών Αγορών και άλλες. Έχουμε την ισχυρή πεποίθηση ότι, παράλληλα και την προσαρμογή μας στην Νέα Κοινή Γεωργική Πολιτική της Ε.Ε., θα πετύχουμε τελικά τους στόχους μας στον μέγιστο δυνατό βαθμό.

3.      Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι της Νέας  Κοινής Γεωργικής Πολιτικής και με ποιο τρόπο κατά την άποψη σας θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη της Κυπριακής Γεωργίας;

-Σε ότι αφορά την περίοδο 2023-27, η κοινή γεωργική πολιτική (ΚΓΠ), θα διαρθρωθεί γύρω από εννέα βασικούς στόχους. Οι στόχοι αυτοί θα εστιάζουν σε κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές επιδιώξεις, και θα αποτελέσουν τη βάση στην οποία οι χώρες της ΕΕ θα καταρτίσουν τα στρατηγικά τους σχέδια.

Οι στόχοι αυτοί αναφέρονται:

*Στη διασφάλιση βιώσιμου γεωργικού εισοδήματος μετά από διαπίστωση ότι  οι γεωργοί κέρδιζαν κατά μέσο όρο μόλις λιγότερο από το μισό της αμοιβής που θα είχαν σε άλλες θέσεις εργασίας.

*Στην υποστήριξη βιώσιμων γεωργικών εισοδημάτων και της ανθεκτικότητας σε ολόκληρη την Ένωση, για την βελτίωση της επισιτιστικής ασφάλειας, με συνδυασμό των μέτρων που απαιτούνται για την επίτευξη του βασικού στόχου της στήριξης του βιώσιμου γεωργικού εισοδήματος.

*Στην Αύξηση της ανταγωνιστικότητας ώστε να αναιρεθούν οι  πιέσεις που ασκούνται στη βάση των γεωργικών πόρων λόγω της αύξησης της ζήτησης τροφίμων και της βιομηχανικής ζήτησης, η οποία οφείλεται στις δημογραφικές μεταβολές και στις μεταβολές του διαθέσιμου εισοδήματος σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται από περιορισμένους πόρους και αβέβαιο κλίμα.

*Στην ενίσχυση της θέσης του γεωργού στις αξιακές αλυσίδες μέσω μέτρων όπως η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των γεωργών, η αύξηση της διαφάνειας της αγοράς και η εξασφάλιση αποτελεσματικών μηχανισμών κατά των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών

*Στον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής με στόχο η γεωργία της ΕΕ να διαδραματίσει βασικό ρόλο στη συμβολή της εκπλήρωσης των δεσμεύσεων όσον αφορά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

*Στην ενίσχυση της βιοποικιλότητας και στη διατήρηση των οικοτόπων και των ειδών που εξαρτώνται από την γεωργία.

*Στην ανανέωση των γενεών δεδομένου ότι ένας δυναμικός γεωργικός τομέας χρειάζεται εξειδικευμένους και καινοτόμους νέους γεωργούς για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της κοινωνίας.

*Στη μείωση της φτώχειας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας και ανάπτυξη στις αγροτικές περιοχές

*Στην απλούστευση των διαδικασιών και τη μείωση της γραφειοκρατίας με στόχο να επιτευχθεί η υψηλότερη δυνατή αποτελεσματικότητα.

Οι προκλήσεις στην γεωργία

4.      Μιλώντας για τον αγροτικό τομέα στην Κύπρο, ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα;

-Λαμβάνοντας υπόψη τα αδύνατα σημεία του τομέα της κυπριακής γεωργίας, όπως τα έχουμε αναφέρει, θα μπορούσε να πει κάποιος πως οι μεγαλύτερες προκλήσεις  που έχει να αντιμετωπίσει η κυπριακή γεωργία είναι να μπορέσει να ανταπεξέλθει στον ολοένα και πιο πολύ εντεινόμενο ανταγωνισμό και την επερχόμενη κλιματική αλλαγή. Η ενίσχυση των επενδύσεων σε φυσικό και ανθρώπινο κεφάλαιο με στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας σε όλους τους τομείς της γεωργικής παραγωγής, η επικέντρωση στην παραγωγή καινοτόμων προϊόντων με συγκριτικό πλεονέκτημα, η προτεραιότητα στην έρευνα και την καινοτομία των μεθόδων παραγωγής και τα αυξημένα κίνητρα για παραμονή των νέων στην ύπαιθρο, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για την επιβίωση της. Γίνεται αντιληπτό πως, η υιοθέτηση και ορθή εφαρμογή των αρχών της Νέας ΚΓΠ θα βοηθήσει σημαντικά στην αλλαγή των δεδομένων.

5.      Όσον αφορά τα κυβερνητικά μέτρα στήριξης, ποια σημεία θα λέγατε ότι χρήζουν βελτίωσης; Ποιες επενδύσεις πρέπει να γίνουν;

-Τόσο με το Υπουργείο Γεωργίας και τον Υπουργό προσωπικά, όσο και με τον Οργανισμό Αγροτικών Πληρωμών και τον Επίτροπο βρισκόμαστε σε συνεχή διαβούλευση για τα διάφορα μέτρα. Μέσω αυτής της διαδικασίας και της εκπροσώπησης μας στα διάφορα θεσμικά όργανα μας παρέχεται η δυνατότητα παρεμβάσεων κατά τη διαμόρφωση των προτάσεων και για τον λόγο αυτό θεωρούμε ότι τα μέτρα μας ικανοποιούν σε πολύ μεγάλο βαθμό. Ένα από τα πρώτα μελήματα της δικής μας οργάνωσης ήταν πάντα και συνεχίζει να είναι η διαμόρφωση πρόσθετων μέτρων και η παραχώρηση πρόσθετων κινήτρων για καλύτερη οργάνωση των γεωργών, ιδιαίτερα στον τομέα της εμπορίας των γεωργικών προϊόντων. Είναι ίσως ο μοναδικός τομέας για τον οποίο αναμένουμε κάτι περισσότερα από το κράτος.

6.      Πως σχηματίζεται το μέλλον του αγροτικού τομέα; Τι πρέπει να αλλάξει ώστε περισσότεροι νέοι να στραφούν προς τον πρωτογενή τομέα;

-Το μέλλον του αγροτικού τομέα κάτω από τις σημερινές συνθήκες δεν αναμένεται να είναι εύκολο. Όμως πρέπει να επιβιώσει και θα επιβιώσει. Απαραίτητες προϋποθέσεις είναι οι επενδύσεις σε  κεφάλαια, τεχνολογία  και ανθρώπινο δυναμικό. Παράλληλα, είναι αναγκαίες και διαρθρωτικές  αλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών ώστε, από τη μια να ενδυναμωθεί ο τομέας της έρευνας προς εξεύρεση καινοτόμων τεχνολογιών και νέων προϊόντων, και από την άλλη να ενισχυθούν οι υπηρεσίες γεωργικών εφαρμογών με τους ειδικούς να μετακινηθούν από τα γραφεία στο χωράφι μαζί με τους αγρότες. Σημαντική είναι επίσης   η παραπέρα σύνδεση της έρευνας με τις γεωργικές εφαρμογές.

7.      Ποια η θέση της Νέας Αγροτικής Κίνησης σε σχέση με τις πρόσφατες συζητήσεις και διαφωνίες αναφορικά με το χαλούμι και τις προωθούμενες τροποποιήσεις του φακέλου;

-Η θέση μας για το ζήτημα αυτό είναι ξεκάθαρη όπως ήταν από την αρχή και παραμένει αναλλοίωτη. Θεωρούμε απαράδεκτη την οποιαδήποτε απόπειρα οποιουδήποτε να αλλοιώσει τον φάκελο για ένα βασικό προϊόν, όπως είναι το Χαλούμι, υποκύπτοντας σε απαιτήσεις προς εξυπηρέτηση των οικονομικών συμφερόντων άλλων παραγωγικών τάξεων και σε βάρος μιας από τις πιο μειονεκτικές ομάδες γεωργών όπως είναι  οι αιγοπροβατοτρόφοι. Ιδιαίτερα μάλιστα για το γεγονός ότι η έγκριση του χαλουμιού ως προϊόντος ΠΟΠ δόθηκε μόλις πριν από 5 μήνες ως αποτέλεσμα προσπαθειών τριών Υπουργείων και σύσσωμου του Αγροτικού Κινήματος που κράτησαν περισσότερο από 10 χρόνια. Η διαφοροποίηση των ποσοστών του γάλακτος αποτελεί για εμάς κόκκινη γραμμή και θα καταβάλουμε κάθε προσπάθεια για την αποτρέψουμε.