Η ΚΑΠ μέσα από τον φακό της Επικεφαλής του γραφείου της ΟΕΒ, Λεμεσού-Πάφου
Της Άννας-Μαρίας Ευτυχίου
Η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση του Αγροτικού Τομέα, είναι πλέον γεγονός. Τον Ιούνιο 2021 δόθηκε το πράσινο φως και προχωράμε για το μεγαλύτερο άλμα, από το 1990, στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), από τους Υπουργούς Γεωργίας των 27 κρατών-μελών στο πλαίσιο του Συμβουλίου Γεωργίας και Αλιείας της ΕΕ, οι οποίοι προσυπόγραψαν τη Συμφωνία για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) μετά το 2020.
Επικεφαλής του Γραφείου της Ομοσπονδίας Εργοδοτών και Βιομηχάνων, «ΟΕΒ», Λεμεσού – Πάφου, Άντρια Λαού, μας εξηγεί την σημαντικότητα νέας ΚΑΠ που αφορά την Κύπρο για το 2023-2027 αναφέροντας πως στα πλαίσια αυτού του φιλόδοξου έργου, το συνολικό ποσό που θα κατανεμηθεί στην Κύπρο την περίοδο 2023-2027 ανέρχεται σε €378.3 εκ., στο οποίο θα προστεθεί η εθνική συνεισφορά, ύψους €83.6 εκ. (συνολικό ποσό €461.9 εκ.).
Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του Σχεδίου, ποσό €238,2 εκατ. θα διατεθεί ως άμεσες πληρωμές, €22 εκατ. θα διατεθούν στις κοινές οργανώσεις αγοράς, ενώ ποσό που αγγίζει τα €201 εκατ. θα παραχωρηθεί μέσα, από διάφορες παρεμβάσεις, στην αγροτική ανάπτυξη.
Τι έγινε με το Στρατηγικό σχέδιο
Το Στρατηγικό Σχέδιο της χώρας μας για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) έχει κατατεθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2021 και αναμένεται η έκκριση του πριν το τέλος του 2022, αφού προηγηθεί και η σχετική διαβούλευση. Η Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ) παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στον τομέα και έχει προχωρήσει με τη σύσταση Επιτροπής Πρωτογενούς Τομέα, η οποία απαρτίζεται από εκπροσώπους επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται άμεσα ή έμμεσα γύρω από το πεδίο αυτό, με απώτερο στόχο, πέραν της ενημέρωσης, την καταγραφή των αναγκών και την υποβολή εισηγήσεων στα αρμόδια υπουργεία.
Τι θα διασφαλίζει η νέα ΚΑΠ
Σύμφωνα με την Άντρια Λαού, «όπως εκτιμάται, η νέα ΚΑΠ θα διασφαλίζει τη δικαιότερη κατανομή στήριξης, ιδίως προς τις μικρές και μεσαίες οικογενειακές γεωργικές εκμεταλλεύσεις, που είναι και η πλειονότητα των καλλιεργιών στην Κύπρο και θα προσφέρει νέες ευκαιρίες για τους νέους γεωργούς. Παράλληλα, εναρμονίζεται πλήρως με το νέο αναπτυξιακό μοντέλο της ΕΕ, όπως αυτό εκφράζεται από την Πράσινη Συμφωνία και τις επιμέρους πολιτικές όπως η «Στρατηγική από το Αγρόκτημα στο Πιάτο», η «Στρατηγική της ΕΕ για τη Βιοποικιλότητα 2030» και το Σχέδιο Δράσης της ΕΕ για την Κυκλική Οικονομία».
Το Στρατηγικό Σχέδιο ΚΑΠ 2023-2027 περιλαμβάνει εννέα (9) στόχους όπου, μεταξύ άλλων, εμπερικλείονται στοχευμένες ενισχύσεις, όπως η αύξηση του ποσού ενίσχυσης στις ορεινές περιοχές, ενώ συνεχίζεται η προσπάθεια ενίσχυσης του ρόλου των Ομάδων/Οργανώσεων Παραγωγών στην αλυσίδα παραγωγής γεωργικών προϊόντων. Ιδιαίτερα σημαντικές, είναι επίσης οι προκηρύξεις για εισαγωγή νέου μέτρου αποκατάστασης του γεωργικού δυναμικού μετά από φυσικές καταστροφές, όπως επίσης και το ολοκληρωμένο πλαίσιο στήριξης δράσεων ενεργητικής προστασίας καλλιεργειών (αντιχαλαζικά, αντιβρόχινα συστήματα). Παράλληλα, η συμβολή του αγροτικού τομέα στον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και στην προσαρμογή της γεωργίας και της κτηνοτροφίας σε αυτήν αποτελεί αδήριτη ανάγκη».
Ανέφερε μάλιστα πως σημαντικό βήμα αποτελεί η επίτευξη του στόχου για προσέλκυση νέων γεωργών και η διευκόλυνση της επιχειρηματικής ανάπτυξής τους στις αγροτικές περιοχές.
Απαραίτητο για ένα κράτος να είναι αυτάρκες
Υπενθυμίζεται ότι η Κύπρος, μέχρι πριν κάποιες δεκαετίες, εργοδοτούσε το 1/3 του οικονομικού πληθυσμού της χώρας στους τομείς της γεωργοκτηνοτροφίας και αποτελούσε κόμβο εμπορίου των προϊόντων πρωτογενούς τομέα μεταξύ των χωρών της περιοχής. Στις μέρες μας, η τρέχουσα συνεισφορά του πρωτογενούς τομέα στο ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προιόν) ανέρχεται περίπου στο 2% της κυπριακής οικονομίας και το νησί βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην εισαγωγή βρώσιμων βασικών αγαθών που προορίζονται για την επιβίωση των κατοίκων και των επισκεπτών. Ωστόσο, τόσο η πανδημία όσο και η αύξηση του κόστους των ορυκτών καυσίμων και κατ’ επέκταση των μεταφορών, καθώς και ο πρόσφατος πόλεμος στην Ουκρανία και η εκτόξευση του πληθωρισμού, ανέδειξαν τη σπουδαιότητα του να μπορεί ένα κράτος να είναι αυτάρκες ή να μπορεί να ανταπεξέλθει στις βασικές προτεραιότητές του, σε περιόδους κρίσεων. Η ΟΕΒ θεωρεί πως ένας τέτοιος μακροπρόθεσμος προγραμματισμός, που θα αποβλέπει προς αυτό τον ορίζοντα είναι μονόδρομος και σε αυτό οφείλουν να συνεισφέρουν όλοι οι παραγωγικοί φορείς της χώρας ανεξαιρέτως, ώστε να δημιουργηθεί ένας έξυπνος ανθεκτικός και διαφοροποιημένος γεωργικός τομέας που να διασφαλίζει την επισιτιστική ασφάλεια στο νησί.
Η Επικεφαλής του γραφείου της ΟΕΒ σε Λεμεσό και Πάφο, πρόσθεσε πως στα πλαίσια προσπάθειας ενίσχυσης της προστασίας του περιβάλλοντος και της δράσης για το κλίμα, η Κύπρος θα πρέπει να συμβάλει στην επίτευξη των περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων της Ένωσης, οι οποίοι για τον Αγροτικό Τομέα προβλέπουν αύξηση της βιώσιμης παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας από γεωργικά απόβλητα και υποπροϊόντα, ενώ ενθαρρύνεται ταυτόχρονα η χρήση ηλιακής και αιολικής ενέργειας για την εύρυθμη λειτουργία των επιχειρήσεων. «Ο αγροτικός τομέας, μεταξύ άλλων, θα κληθεί επίσης να συμβάλει στον στόχο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, μέσω της μείωσης των απωλειών θρεπτικών συστατικών (άζωτο, φωσφόρος) και στον στόχο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για τα χαρακτηριστικά του αγροτικού τοπίου, τη βελτίωση της βιώσιμης χρήσης νερού, τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την αύξηση των απορροφήσεων διοξειδίου του άνθρακα.
Για να υποστηριχθεί και να εδραιωθεί η νέα Γεωργική Πολιτική ωστόσο, επιβάλλεται ενίσχυση του κοινωνικοοικονομικού ιστού των αγροτικών περιοχών και αντιμετώπιση των κοινωνικών ζητημάτων που τον περιβάλλουν. Αναμένεται επομένως να δοθεί ώθηση για τη δημιουργία επενδύσεων που θα ενθαρρύνουν την παραμονή των ατόμων στην επαρχία όπως είναι η ανάπτυξη υποδομών και υπηρεσιών δημόσιων κοινωνικών παροχών, κατάρτισης και επιχειρηματικότητας στις αγροτικές περιοχές, συστήματα διαχείρισης και ανακύκλωσης αποβλήτων συσκευασίας και κλαδευμάτων καιθώς και η διαμόρφωση πλαισίου για ανάδειξη έξυπνων χωριών».
«Επιπρόσθετα», τόνισε «ενισχύονται οι προσπάθειες μείωσης των ποσοτήτων και των κινδύνων των πλέον επικίνδυνων χρησιμοποιούμενων φυτοφαρμάκων και αντιμικροβιακών μέσω της χρήσης εναλλακτικών μεθόδων όπως είναι η ηλιοαπολύμανση, ενώ προωθείται επίσης η καλή διαβίωση των ζώων και η ανανέωση των γενεών στη γεωργία.
Αναντίλεκτα, όλα τα πιο πάνω αναμένεται ότι θα υποστηρικτούν μέσω της περαιτέρω ενίσχυσης των συστημάτων Γεωργικής Γνώσης και Καινοτομίας (AKIS – Agricultural Knowledge & Innovation Systems), τα οποία στοχεύουν στην ανταλλαγή γνώσεων, προκειμένου να γίνουν επενδύσεις για μια πιο έξυπνη, ψηφιακή και πράσινη μετάβαση του γεωργικού τομέα»
Αισιοδοξία από την ΟΕΒ
Παρόλο που η επίτευξη του νέου στρατηγικού στόχου της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής αναμένεται να είναι δύσκολη, η ΟΕΒ φιλοδοξεί ότι με συλλογική προσπάθεια και σωστό προσανατολισμό η Κύπρος μπορεί να πετύχει όσα φιλοδοξεί. «Για την επίτευξη των πιο πάνω απαιτούνται σημαντικές δαπάνες και επενδύσεις, τις οποίες θα κληθεί να αναλάβει και η ευρύτερη οικονομία που στηρίζει τη λειτουργία του συστήματος του πρωτογενούς τομέα (βιομηχανίες, υπηρεσίες, προμηθευτές, μεταφορείς, καταναλωτές, κτλ.). Παράλληλα, η ενίσχυση του κοινωνικοοικονομικού ιστού των αγροτικών περιοχών θα δώσει ώθηση και σε άλλους τομείς της οικονομίας όπως είναι οι κατασκευές, ο αγροτουρισμός, το λιανικό εμπόριο, ο τομέας της εκπαίδευσης και της υγείας κτλ.
Επομένως, είναι σημαντικό τα σχέδια που θα προκηρυχθούν κατά τα έτη 2023 – 2027 να είναι πιο ευέλικτα ώστε να επιτρέπεται η ώθηση του επιχειρείν και να λαμβάνουν υπόψη την απορρόφηση του επιπρόσθετου κόστους που θα επωμιστούν οι εκπρόσωποι του αγροτικού τομέα και οι συνεργάτες τους, ενώ θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι η δομή τους δεν θα αποτελεί τροχοπέδη έλκυσης επενδύσεων (δικλείδες διεκδίκησης κονδυλίων)» κατέληξε η Άντρια Λαού.
