«Μισό δις μέσω καινοτομίας για τη γεωργία»
Κ. Καδής: «Οι αγρότες μας θα έχουν τη δυνατότητα να εκσυγχρονίσουν τις γεωργοκτηνοτροφικές του εκμεταλλεύσεις λαμβάνοντας οικονομική ενίσχυση μέχρι και 70% της συνολικής επένδυσής τους»
Με δεδομένη τη συμβολή όλου του αγροτικού κόσμου, καθώς και της κοινωνίας για στήριξη της πράσινης ανάπτυξης και προστασία του περιβάλλοντος, το Υπουργείο Γεωργίας καλείται να διαδραματίσει πρωταρχικό ρόλο ακολουθώντας τις υποδείξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ).
Ναι μεν μας επηρέασε η πανδημία και χρήζει άμεσης στήριξης ο γεωργικός και κτηνοτροφικός τομέας, αλλά αυτό, σύμφωνα με τον Υπουργό Γεωργίας, θα γίνει με στοχευμένες πράξεις.
Μιλώντας στη «Σημερινή» της Κυριακής («Σ»), εξήγησε ότι οι ενισχύσεις αυτές θα διοχετεύονται στους γεωργούς μας, καθώς και στους υπόλοιπους δικαιούχους, μέσω του Στρατηγικού Σχεδίου Κοινής Αγροτικής Πολιτικής 2023-2027, το οποίο ετοίμασε η χώρα μας και υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για έγκριση στις 30 Δεκεμβρίου 2021, για την περίοδο 2023-2027.
Πρόκειται για πόσο που φτάνει σχεδόν το μισό δισεκατομμύριο ευρώ.
– Κοινή Αγροτική Πολιτική
Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) 2023-2027. Ποια τα οφέλη για τους γεωργούς/αγρότες και την κοινωνία μας και πώς διοχετεύονται;
H Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) αποτελεί το βασικό εργαλείο, μέσα από το οποίο επιδιώκεται σε ευρωπαϊκό αλλά και εθνικό επίπεδο να αναβαθμιστεί ο αγροτικός τομέας και να εναρμονιστεί με κεντρικές πολιτικές της ΕΕ, όπως είναι η Πράσινη Συμφωνία, η Στρατηγική «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο», η Στρατηγική της ΕΕ για τη Βιοποικιλότητα και το Σχέδιο Δράσης της ΕΕ για την προώθηση της Κυκλικής Οικονομίας. Μέσα από αυτήν τη διαδικασία ο Κύπριος αγρότης αλλά και η κοινωνία μας ευρύτερα έχουν να κερδίσουν πολλά. Οι αγρότες μας θα έχουν τη δυνατότητα να εκσυγχρονίσουν τις γεωργοκτηνοτροφικές του εκμεταλλεύσεις λαμβάνοντας οικονομική ενίσχυση μέχρι και 70% της συνολικής επένδυσής τους. Οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, μέσα στις οποίες δραστηριοποιούνται οι αγρότες μας, αναμένεται να βελτιωθούν. Αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό της νέας ΚΑΠ είναι ότι όλες οι παρεμβάσεις πρέπει να είναι συνυφασμένες με τις γενικότερες απαιτήσεις της κοινωνίας για σεβασμό και προστασία του περιβάλλοντος, για ασφαλέστερα προϊόντα για τους καταναλωτές, για ευζωία στα παραγωγικά ζώα αλλά και για μείωση των χημικών εισροών, όπως φυτοπροστατευτικά, αντιβιοτικά κ.α.
Στην πράξη, οι ενισχύσεις αυτές θα διοχετεύονται στους γεωργούς μας, καθώς και στους υπόλοιπους δικαιούχους, μέσω του Στρατηγικού Σχεδίου Κοινής Αγροτικής Πολιτικής 2023-2027, το οποίο ετοίμασε η χώρα μας και υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για έγκριση στις 30 Δεκεμβρίου 2021.
Τι προνοεί δηλαδή το Στρατηγικό Σχέδιο που κατέθεσε η χώρα μας για τη νέα ΚΑΠ;
Το Στρατηγικό Σχέδιο περιλαμβάνει όλα εκείνα τα μέτρα που θα στηρίξουν τον Κύπριο αγρότη και θα καλύψουν τους ευρύτερους στόχους όπως σας τους έχω ήδη περιγράψει. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι παρέχεται η δυνατότητα στα κράτη μέλη να σχεδιάσουν τα μέτρα που θα περιληφθούν στα στρατηγικά τους σχέδια με τρόπο που να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες του αγροτικού τους τομέα. Αυτό ακριβώς έπραξε και η Κύπρος. Έτσι, μέσα από το Στρατηγικό μας Σχέδιο για την περίοδο 2023-2027, διοχετεύουμε ένα ποσό που φτάνει σχεδόν το μισό δισεκατομμύριο ευρώ σε μέτρα που στηρίζουν ποικιλοτρόπως τον αγροτικό μας τομέα. Πώς; Με την αξιοποίηση της καινοτομίας και υιοθέτηση δράσεων έξυπνης γεωργίας, την αύξηση της βιολογικής γεωργίας, την υποστήριξη της κυκλικής οικονομίας, την ένταξη και στήριξη των νέων αγροτών. Ειδικά σε σχέση με το τελευταίο, αποτελεί προτεραιότητά μας η προσέλκυση νέων γεωργών και η διευκόλυνση της επιχειρηματικής ανάπτυξής τους στις αγροτικές περιοχές, γι’ αυτό και παρέχουμε ένα ευνοϊκό πλαίσιο ενισχύσεων και υψηλότερα ποσά ενίσχυσης σε νέους αγρότες. Σημαντικό επίσης είναι ότι οι στόχοι και οι δράσεις του Στρατηγικού Σχεδίου υποστηρίζονται από τον οριζόντιο στόχο της τεχνολογικής αναβάθμισης, μέσω της κατάρτισης, της εκπαίδευσης και της εξειδίκευσης στον πρωτογενή τομέα. Πρέπει όλοι μας, κυβέρνηση και αγρότες, να συνειδητοποιήσουμε ότι ανταγωνιστική γεωργία σημαίνει και τεχνολογικά αναβαθμισμένη και έξυπνη γεωργία.
Καταληκτικά, θεωρώ ότι τα κίνητρα που περιλαμβάνονται στις παρεμβάσεις του Στρατηγικού Σχεδίου είναι τέτοια, που οι αγρότες μας οι οποίοι θα τα μελετήσουν και θα τα αξιοποιήσουν σωστά, θα έχουν τη δυνατότητα να δραστηριοποιηθούν με τρόπο οικονομικά και περιβαλλοντικά βιώσιμο.
Κύριε Υπουργέ, πιστεύετε ότι υπάρχει μέλλον στην Κύπρο για τους νέους γεωργούς;
Αναμφίβολα! Θεωρώ ότι υπάρχουν σημαντικές δυνατότητες ενασχόλησης με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, καθώς και αξιοσημείωτες ευκαιρίες για εξασφάλιση οικονομικής ενίσχυσης που θα υποβοηθήσει τις προσπάθειες των νέων γεωργών, ιδιαίτερα κατά τα πρώτα χρόνια της δραστηριοποίησής τους. Η προσπάθειά μας για υποστήριξη των νέων γεωργών είναι διάχυτη στο νέο Στρατηγικό Σχέδιο ΚΑΠ, είτε μέσα από την εφαρμογή ειδικών παρεμβάσεων που απευθύνονται αποκλειστικά στους νέους γεωργούς είτε μέσα από τα αυξημένα ποσοστά χρηματοδότησης νέων αγροτών για τα επενδυτικής φύσεως μέτρα είτε με την παραχώρηση προτεραιότητας σε νέους αγρότες, μέσω τους συστήματος μοριοδότησης των αιτήσεων.
Θα ήθελα να επισημάνω μια σημαντική πτυχή της προσπάθειάς μας που αφορά τους νέους αγρότες, που δεν είναι άλλη από την άμεση επικοινωνία με τους ίδιους. Τα μέτρα ουσιαστικά τα σχεδιάσαμε σε πλήρη συνεννόηση με τους νέους αγρότες του τόπου μας και τις Αγροτικές Οργανώσεις. Μέσα από επαφές που έγιναν με νέους από ολόκληρη την Κύπρο, έχοντας και τη συνδρομή του Οργανισμού Νεολαίας, ελάβαμε σημαντική ανατροφοδότηση και εισηγήσεις για πρόνοιες των μέτρων που σχεδιάζαμε, που θα καθιστούσαν τα μέτρα αυτά πιο ελκυστικά για τους νέους μας. Οι εισηγήσεις αυτές έχουν «μπολιάσει» τα μέτρα, τα οποία τελικά διαμορφώθηκαν. Γενικότερα η συνεχής επαφή με τον αγροτικό κόσμο και το αγροτικό κίνημα είναι χρήσιμη και επωφελής τόσο για το Υπουργείο όσο και για τους ίδιους τους αγρότες, αφού μέσα από αυτήν την επικοινωνία επιτυγχάνεται καλύτερη εστίαση στις πραγματικές ανάγκες του αγροτικού μας κόσμου.
– Έρχονται δύο νέα επενδυτικά μέτρα
Ποια τα επενδυτικά/νομοθετικά σχέδια του Υπ. Γεωργίας για το 2022-2023 για εξυπηρέτηση των γεωργών και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας μας;
Το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται η προκήρυξη δύο επενδυτικών μέτρων του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, τα οποία σχετίζονται με τον εκσυγχρονισμό και την ανταγωνιστικότητα της γεωργίας μας. Πρόκειται για το μέτρο 4.1 «Επενδύσεις στις γεωργικές και κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις», με προϋπολογισμό €30 εκ., καθώς και το Μέτρο 6.1 «Πρώτη εγκατάσταση νέων γεωργών», με προϋπολογισμό €5 εκ. Σημαντικό μέρος από τα κονδύλια αυτά θα παραχωρηθεί για βελτίωση υφιστάμενων ή δημιουργία νέων μονάδων αιγοπροβατοτροφίας. Η στήριξη αυτή θεωρείται εξαιρετικής σημασίας, λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα που δημιούργησε η επιτυχία της κατοχύρωσης του χαλλουμιού ως προϊόντος ΠΟΠ και η ανάγκη για παραγωγή μεγαλύτερων ποσοτήτων αιγοπρόβειου γάλακτος, ώστε να ικανοποιούνται οι προδιαγραφές παραγωγής του προϊόντος.
Επιπρόσθετα, προκηρύσσεται, επίσης τις επόμενες μέρες, ακόμη ένα επενδυτικό μέτρο, που αφορά τη στήριξη των επενδύσεων αποκατάστασης των αγροτικών εκμεταλλεύσεων που πλήγηκαν από τις μεγάλες πυρκαγιές του καλοκαιριού που μας πέρασε. Το μέτρο αυτό, με προϋπολογισμό €2 εκ., προβλέπει την παραχώρηση οικονομικής ενίσχυσης που φτάνει μέχρι και το 100% των δαπανών που θα πραγματοποιηθούν από τους γεωργούς που επηρεάστηκαν, ώστε να επαναδραστηριοποιηθούν πλήρως και ενδεχομένως με πιο αποτελεσματικό και βιώσιμο τρόπο σε σχέση με την περίοδο πριν από τις πυρκαγιές. Η στήριξη αυτή έρχεται ως συνέχεια των άλλων μέτρων άμεσης στήριξης που είχαν εγκριθεί και εφαρμοστεί μετά από σχετικές αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου. Κάνουμε λοιπόν πράξη τις δεσμεύσεις της Κυβέρνησης και του ίδιου του Προέδρου Αναστασιάδη για πλήρη στήριξη των αγροτών μας που επηρεάστηκαν από τις πυρκαγιές.
Επιπρόσθετα, εντός του 2022 αναμένονται και άλλες προκηρύξεις που αφορούν στις υποδομές κυκλικής οικονομίας, συνεργασίας κ.ά.
– Η πανδημία και η αύξηση τιμών των σιτηρών
Πόσο πιστεύετε ότι επηρέασε η πανδημία τον γεωργικό κόσμο, με δεδομένο ότι τα πλείστα προϊόντα διοχετεύονται στην εγχώρια αγορά; Επίσης, ποια είναι η θέση σας για την αύξηση στις τιμές των σιτηρών που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα στην Κύπρο;
Από την αρχή της πανδημίας μέχρι και σήμερα παρακολουθούμε στενά την κατάσταση και τις άμεσες και έμμεσες συνέπειες που έχει επιφέρει στον ευρύτερο αγροτικό τομέα. Με μια σειρά αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου, μετά από εισηγήσεις του Υπουργείου μας, λήφθηκαν πέραν των 40 μέτρων στήριξης των αγροτών μας και διασφάλισης της βιωσιμότητας των γεωργικών και κτηνοτροφικών δραστηριοτήτων. Αξιοποιώντας πλήρως όλα τα μέσα που μας προσφέρονταν από το κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ, στηρίχθηκαν, μεταξύ άλλων, κτηνοτροφικοί κλάδοι, ο τομέας της ανθοκομίας, οι παραγωγοί φρούτων και λαχανικών, ο αμπελο-οινικός τομέας, με ποσά που προσεγγίζουν τα €30 εκ.
Παρά τα μέτρα που έχουμε λάβει, είναι γεγονός ότι διάφοροι κλάδοι του αγροτικού μας τομέα, όπως η κτηνοτροφία και η αγορά οίνου, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν προκλήσεις, λόγω κυρίως της περιορισμένης κατανάλωσης που συνδέεται και με τη μείωση της τουριστικής δραστηριότητας που έφερε η πανδημία στον τόπο μας και τη συσσώρευση αποθεμάτων αγροτικών προϊόντων. Το θέμα των επιπτώσεων της πανδημίας στην αγορά των γεωργικών προϊόντων θα έλεγα ότι είναι πανευρωπαϊκό, αφού συζητείται ανελλιπώς στις τελευταίες συναντήσεις του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας της ΕΕ. Το θέμα απασχολεί βεβαίως και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έχει παρατείνει χρονικά τη δυνατότητα των κρατών μελών να συνεχίσουν να στηρίζουν τον αγροτικό τομέα, με κρατικούς πόρους, όπου το κρίνουν αναγκαίο.
Όσον αφορά το θέμα της αύξησης στις τιμές των σιτηρών, η Κύπρος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τις διεθνείς τιμές αλλά και το κόστος των μεταφορικών, καθώς ο μοναδικός τρόπος μεταφοράς τους είναι μέσω της θάλασσας. Ως εκ τούτου, οι τιμές παρουσιάζονται υψηλότερες σε σχέση με τις διεθνείς. Αυτό επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό και το κόστος των ζωοτροφών. Στη χώρα μας, σε αντίθεση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, μεγάλο ποσοστό ζωοτροφών εισάγονται, και το γεγονός αυτό καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το κόστος και την ανταγωνιστικότητα του κτηνοτροφικού τομέα. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο προωθήσαμε πρόσφατα επιπλέον μέτρα στήριξης με κρατικούς πόρους για κτηνοτροφικούς κλάδους συνολικού προϋπολογισμού περίπου €6 εκ.
– Το νέο σύστημα Διαχείρισης Κινδύνων
Κατά καιρούς βλέπουμε τις σοδειές των γεωργών μας να καταστρέφονται από την παρατεταμένη ανομβρία και τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Πώς στηρίζει το κράτος τους γεωργούς αυτούς;
Μετά από ευρεία διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και υπηρεσίες, διαμορφώθηκε και τέθηκε σε λειτουργία, από τον Αύγουστο του 2019, το νέο σύστημα Διαχείρισης Κινδύνων στον αγροτικό τομέα της Κύπρου. Πρόκειται ίσως για τη σημαντικότερη μεταρρύθμιση που έγινε στον αγροτικό τομέα της Κύπρου κατά τα τελευταία χρόνια. Με το σύστημα αυτό καλύπτονται όλες οι γεωργικές δραστηριότητες, για όλους τους κινδύνους που οφείλονται σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες ή/και θεομηνίες.
Η φιλοσοφία του νέου συστήματος Διαχείρισης Κινδύνων είναι η αντιστάθμιση της απώλειας εισοδήματος των παραγωγών, με τρόπο που να δρα ως δίχτυ προστασίας του γεωργικού εισοδήματος και του αγροτικού μας κόσμου. Το σύστημα αυτό στηρίζεται από ειδικό Ταμείο Προστασίας και Ασφάλισης της Γεωργικής Παραγωγής. Οι πόροι του Ταμείου προέρχονται τόσο από τις εισφορές των γεωργών, όσο και από τη συνεισφορά του Κράτους. Από την έναρξη ισχύος του νέου συστήματος Διαχείρισης Κινδύνων μέχρι και σήμερα, οι αποζημιώσεις που έχουν παραχωρηθεί ξεπερνούν τα €24 εκ., ενώ το ποσό με το οποίο συνέβαλε το κράτος είναι πολλαπλάσιο από αυτό που κατέβαλαν οι αγρότες μας. Σημειώνω ότι αρχικά υπολογίστηκε πως τα ποσά θα καταβάλλονται περίπου εξ ημισείας. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει ότι σε περιόδους δύσκολες, με πολλά ακραία καιρικά φαινόμενα που επηρέασαν τον αγροτικό μας κόσμο, δεν μείναμε προσκολλημένοι σε καθαρά οικονομικές ή και διαδικαστικές προσεγγίσεις, αλλά στηρίξαμε έμπρακτα τους αγρότες μας που υπέστησαν ζημιές.
Το νέο σύστημα Διαχείρισης Κινδύνων, όταν εφαρμόστηκε στην πράξη, φάνηκε ότι παρουσιάζει ορισμένες αδυναμίες. Όπως όμως προχωρήσαμε σε αυτήν τη μεγάλη μεταρρύθμιση έχοντας ως συνεργάτη και συνδιαμορφωτή το αγροτικό μας κίνημα, έτσι και τώρα, με καλή συνεργασία και διαβούλευση, θα βελτιώσουμε τις όποιες αδυναμίες με στόχο τη συνεχή βελτίωση του νέου αυτού συστήματος και την αποτελεσματικότερη και ταχύτερη κάλυψη των αναγκών του συνόλου του αγροτικού κόσμου.
Με ποιον τρόπο μπορεί κάποιος να ενημερωθεί για τα ευρωπαϊκά ή εγχώρια κονδύλια προς βελτίωση του γεωργικού τομέα;
Η διάσταση της ενημέρωσης των ενδιαφερομένων είναι πάρα πολύ σημαντική. Καλή ενημέρωση σημαίνει και πιο αποτελεσματική εκμετάλλευση των σχεδίων μας από τον αγροτικό μας κόσμο. Επιδιώκουμε μέσα από κάθε κατάλληλη μέθοδο διάχυσης της πληροφόρησης, την έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση των εν δυνάμει δικαιούχων, ώστε να μπορούν να αξιοποιούν αποτελεσματικά τις δυνατότητες που προσφέρονται.
Για καλύτερη, λοιπόν, ενημέρωση των ενδιαφερομένων, υπάρχει η δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας, τόσο διά ζώσης όσο και τηλεφωνικά, με τα κατά τόπους επαρχιακά γραφεία του Τμήματος Γεωργίας και του Κυπριακού Οργανισμού Αγροτικών Πληρωμών, που αποτελεί σταθερό μας συνεργάτη για την υλοποίηση των περισσότερων μέτρων που περιλαμβάνονται στο Στρατηγικό μας Σχέδιο. Αξιοποιείται επίσης το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Παράλληλα, προωθείται έντυπο ενημερωτικό υλικό, αξιοποιούνται τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, με ανακοινώσεις και καταχωρίσεις σε εφημερίδες και περιοδικά, και διοργανώνονται ενημερωτικές συγκεντρώσεις και εκδηλώσεις παρουσίασης των νέων μέτρων. Στο πλαίσιο της συνολικής προσπάθειας για καλύτερη ενημέρωση, έχει ιδρυθεί και λειτουργεί επίσης το Εθνικό Αγροτικό Δίκτυο, ως κέντρο συλλογής και διάχυσης πληροφοριών και τεχνογνωσίας με στόχο την προώθηση της Αγροτικής Ανάπτυξης. Τέλος, στην προσπάθεια ενημέρωσης των αγροτών, σημαντικότατο ρόλο διαδραματίζουν και οι Αγροτικές Οργανώσεις, με τις οποίες συχνά οργανώνουμε στοχευμένες δράσεις ενημέρωσης των αγροτών μας.
